YALIN DEĞER AKIŞI

YALIN DEĞER AKIŞ

Değer denilince aklımıza milyon tane tanım gelmektedir. İnsana verilen değer, ahlaki değer, matematikte x’e verdiğimiz değer ve nicesi… Ama bu yazımızda bahsettiğimiz “değer” yalın üretimde ki değer kavramı…

Müşterinin aldığı hizmet ya da ürünün karşılığında işletmeye ödeyecek olduğu maddi karşılıktır. İşletmeler müşterinin ödemeye hazır olduğu bu değeri optimum düzeye çekmeye çalışarak hem müşteri memnuniyetini arttırmayı hem de işletme karlılığını üst düzeye çekmeyi hedeflerler.

Değer akışı ürün ya da hizmetin doğuş anından, müşteriye teslim anına kadar sürede gerçekleştirilen faaliyetlerin tamamını kapsamaktadır.  Bu faaliyetler 2’ye ayrılır.

1. Katma Değer Yaratan Faaliyetler
2. Katma Değer Yaratmayan Faaliyetler 

Katma değer faaliyetleri müşterinin istediği ürün ya da hizmete doğrudan katkı sağlayan, müşterinin ödemeye hazır olduğu değere doğrudan etkisini gösterebilecek sistemlerdir.  Katma değer yaratmayan faaliyetler ise müşterinin ürün ya da hizmetten beklentisini doğrudan karşılamazlar. Ancak süreçte etkilidirler. Örneğin, taşıma faaliyetleri, depolama faaliyetleri gibi…

 

Değer akışı müşterinin ve işletmenin ortak paydasıdır. İki taraf sürece hakim olmak ve kendi lehine olacak değişikliklerin çabucak gerçekleşmesini ister. Bu ihtiyacı karşılayabilmek adına, bir yalın üretim aracı olan “değer akışı haritalama” ortaya çıkmıştır.

Değer akış haritası, sürecin daha kolay ve iyi anlaşılabilmesini ve süreci daha iyi bir seviyeye taşıyabilecek değişikliklerin daha kolay farkedilebilmesini sağlar. İşletme körlüğünü ortadan kaldırır.

Performans değerlendirme ve kapasite farkındalığını arttırır. Kaliteyi görülebilir kılar.

Değer Akış Haritası Nasıl Oluşturulur?

Haritalandırılacak değer belirlenir. Bu bir ürün ya da ürün ailesi olabilir.

Değer akışı gözlemlenir, faaliyetler, faaliyet süreleri ve üretim hattı hakkında veriler toplanır. Ardından mevcut düzende var olan israflar araştırılır, görülmeye çalışılır.

İsraflar belirlendikten sonra hangi üretim fonksiyonları ya da yalın üretim araçları kullanılarak israfın ortadan kaldırılacağı kararlaştırılır. Yeni değer akışı planlanır ve uygulamaya geçilebilmesi değer akış haritalama sembolleri kullanılarak değer akış haritası oluşturulur. Bu sembollerin kullanımı değer akış haritasına bakan herkesin nerede hangi faaliyetin varlık gösterdiğini anlayabilmesidir çünkü bu semboller neredeyse dünyanın her yerinde kabul görmüş sembollerdir.

 

 

Peki yalın değer akışı nedir ya da nasıl sağlanır?

Yalın üretimin amacı, müşteri beklentilerini tam anlamıyla karşılayabilmek( doğru zamanda, doğru yerde, doğru ürün) ve bunu yaparken de süreçte ortaya çıkan israfların ortadan kaldırılmasını sağlamaktır. Yalın üretim, en yüksek kaliteyi ve düşük maliyeti  hedefler. Annelerimiz gibi 🙂

Yalın değer akışı aşağıdaki temel 6 araç kullanılarak sağlanabilir.

• İsraf
• Tempo Süresi
• Kanban
•  Akış Tipi Üretim Sistemleri
• Pacemaker
• Yük seviyelendirme

 

İsraflar değer akış haritalandırma yapılarak daha kolay ortadan fark edilir ve ortadan kaldırılır.

Tempo Süresi, belli bir zaman diliminde kullanılabilecek sürenin yine aynı zaman dilimi içerindeki sipariş miktarına oranıdır. Tempo süresi belirlenerek üretim temposu ve satış temposu dengede tutulmaya çalışılır.  Eğer denge sağlanamazsa ne olur peki? Yalın üretimin temel amacı olan israfı ortadan kaldırma politikası imkansız hale gelir.  Eğer üretim temposu satış temposundan yüksek olursa, stok maliyetleri ortaya çıkar bu durum işletmenin istemeyeceği bir durumdur. Aksi takdirde satış temposu üretim temposundan yüksek olur ise bu durumda yok satma maliyetleri ortaya çıkacaktır. Bu durum da israfı doğurur.

Akış Tipi Üretim Sistemleri sayesinde üretim hattındaki hazırlık süreleri minimum düzeye indirilir. Tek parça akışı sağlanmaya çalışılır. U tipi üretim hattı kullanılarak akış tipi üretimde görevli olan operatör sayısı azaltılır. İsraflar ortadan kaldırılmaya çalışılır.

Üretimde kanban kartları kullanılarak, çekme tipi üretim hattına katkı sağlanır. Çekme tipi üretim müşteri siparişlerine göre şekillenen üretim hattını ve sürecini ifade eder.

Yalın değer akışı ancak ve ancak süreklilik sağlanırsa ve herkes kendi sorumluluğunu yerine getirirse sağlanabilir.

Tıpkı dünyanın tertemiz bir yer olmasını istiyorsak kendi çevremizi tertemiz tutmamız gerektiği gibi 🙂